सोयाबीन शेती विषयी माहिती Soybean Farming In Marathi – Information About Soybean Farming In Marathi
सोयाबीन शेती विषयी माहिती Soybean Farming In Marathi – Information About Soybean Farming In Marathi : नमस्कार मित्रांनो, आज मी तुम्हाला सोयाबीन शेती ची संपूर्ण माहिती सांगणार आहे म्हणून पोस्ट पूर्ण वाचा आणि आवडल्यावर तुमच्या मित्रांना शेयर करायला विसरु नका धन्यवाद..
सोयाबीन शेती विषयी माहिती Soybean Farming In Marathi – Information About Soybean Farming In Marathi
सोयाबीनची लागवड भारतातील विविध राज्यात केली जाते. भारतात प्रामुख्याने महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश, गुजरात, राजस्थान या राज्यांमध्ये सोयाबिनची लागवड केली जाते. सोयाबीन हे कडधान्य आणि तेलबिया पीक आहे. शाकाहारी लोकांसाठी त्याला मांस म्हणतात कारण त्यात भरपूर प्रथिने असतात. त्याच्या धान्यात 35,40% प्रथिने असतात. जी इतर कडधान्यांपेक्षा खूप जास्त असते. याशिवाय 19•5% फॅट आणि 20•9% कार्बोहायड्रेट त्यात आढळतात. सोयाबीन हे सध्या भारतातील प्रमुख नगदी पीक आहे. सोयाबीनच्या बहुउपयोगीतेमुळे त्याची लागवड आणि त्यापासून बनविलेले पदार्थ दिवसेंदिवस बाजारात लोकप्रिय होत आहेत. सोयाबीनपासून तेल काढल्यानंतर उरलेल्या कुच्चाचा उपयोग प्राणी आणि कोंबड्यांना चांगला आहार म्हणून दिला जातो. सोयाबिन हे पीक कडधान्ये असल्यामुळे वातावरणातील नायट्रोजन मुळांच्या गाठीद्वारे गोळा करून जमिनीची सुपीक शक्ती वाढवतात.
सोयाबीनला उबदार आर्द्र हवामान आवश्यक आहे. बियाणे उगवण करण्यासाठी 75, 80 डिग्री तापमान वाढीसाठी योग्य आहे. कमी तापमानात फुले कमी येतात. पिकाच्या वेळी जास्त पाऊस हानीकारक असतो. मुळांमध्ये पाणी भरले गेले नाही पाहिजे. सोयाबीनची लागवड वेगवेगळ्या प्रकारच्या जमिनीत करता येते परंतु हलकी जमीन चांगली मानली जाते. चिकणमाती आणि उच्च प्रजननक्षम कपाशीच्या काळ्या मातींना खरेतर आदर्श माती म्हणतात. जमिनीचे pH मूल्य 5•6 ते 6•5 असावे.
खोल जमिनीत माती उलटणाऱ्या नांगराने खोल नांगरणी करून हॅरोचा २,३ वेळा वापर करावा. यानंतर पाटा लावून शेत सपाट करावे. शेतात पाणी साचणार नाही म्हणून शेत थोडेसे उतारावर असले पाहिजे. पेरणीच्या वेळी योग्य ओलावा असणे आवश्यक आहे.
खूप लवकर पेरणी केल्यास झाडांची वाढ जास्त होते आणि उत्पादन मर्यादित होते.उशिरा पेरणी केल्याने झाडांची वाढ कमी होते त्यामुळे योग्य वेळी पेरणी करावी. सोयाबीनची पेरणी मे महिन्याच्या शेवटच्या आठवड्यापासून ते जूनच्या मध्यापर्यंत आणि जूनच्या शेवटच्या आठवड्यापासून ते जुलैच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत करावी. सोयाबीनचे बियाणे खरीप हंगामात 45 सेमी अंतरावर आणि वसंत ऋतु पिकात 30 सेमी अंतरावर पेरले पाहिजे. रोप ते रोप अंतर 4-5 सेमी असावे. भवर जमिनीत ओळीपासून ओळीतील अंतर 60 सें.मी. पेरणी फवारणी पद्धतीने किंवा नांगरट किंवा ओळीत बियाणे ड्रिलद्वारे केली जाते. ओळीत पेरणी करून शेतकऱ्यांना अधिक नफा मिळतो.
हेक्टरी 65 ते 80 किलो बियाणे या दराने पेरणी करावी, जे साधारणपणे 85% उगवण देते. विविधतेनुसार, प्रति हेक्टर वनस्पतींची संख्या 0•2 ते 0•4 दशलक्ष आहे. सोयाबीनच्या खरीप पिकासाठी सिंचनाची गरज नाही. पावसाचे प्रमाण कमी असल्यास शेंगा भरण्याच्या टप्प्यावर एक पाणी द्यावे. ड्रेनेजची योग्य व्यवस्था असावी. पहिली पेरणी ३० दिवसांनी व दुसरी पेरणी ४५ दिवसांनी करावी. रासायनिक पध्दतीने प्रतिबंध करणे चांगले आहे. केमिकल बेसलिन हे पेरणीपूर्वी 1 किलो/हेक्‍टियर या प्रमाणात जमिनीत मिसळावे.
सोयाबीनच्या झाडामध्ये पिवळा मोझॅक रोग आढळतो जो पांढऱ्या माशीमुळे पसरतो. बियाणे किंवा रोप कुजणे या रोगात रोप उगवण्याच्या वेळी कुजते. याशिवाय गंज रोग- यामध्ये पानांवर ठिपके दिसतात व शेवटी पाने गळून पडतात. या रोगांना प्रतिबंध करण्यासाठी रोगग्रस्त झाडे उपटून फेकून द्यावीत. आणि पेरणीपूर्वी बीजप्रक्रिया करावी. पिवळा मोझॅक रोग रोखण्यासाठी मेटासिस्टॉक्सची फवारणी करावी, गंज टाळण्यासाठी डायथेनची फवारणी करावी. या सोबतच सोयाबीनच्या झाडामध्ये पोड बोअरर कीटक आढळतात, ही किडी पाने खाऊन नुकसान करतो. हे टाळण्यासाठी कार्ब्रिलची फवारणी केली जाते. याशिवाय स्टेम बोअरर कीटक सोयाबीनच्या झाडांमध्ये आढळतो त्यामुळे खोड सुकते आणि पाने वाकतात. हे टाळण्यासाठी थिमेटची फवारणी पेरणीपूर्वी शेतात मिसळून करावी. आणि सोयाबीनच्या झाडामध्ये पांढरी माशी त्याच्या पानांचा रस शोषून नष्ट करते. त्यांच्या प्रतिबंधासाठी मेटासिस्टोक्स किंवा मॅलेथिऑनची फवारणी करावी.
जेव्हा सर्व पाने पिवळी पडून सुकतात आणि जमिनीवर पडतात तेव्हा झाडे कापली जातात. साधारणपणे खरीप पिकाची काढणी ऑक्टोबरमध्ये केली जाते आणि वसंत ऋतूतील पीक मे,जूनमध्ये काढले जाते.
हे देखील वाचा :
Tags: सोयाबीन शेती कशी करावी, सोयाबीन शेती कशी करायची, सोयाबीन शेती उत्पादन, सोयाबीन शेती लागवड, उन्हाळी सोयाबीन लागवड कधी करावी, सोयाबीन बियाणे किंमत, सोयाबीन मध्ये तेलाचे प्रमाण किती टक्के असते, सोयाबीन शेती यशोगाथा, soybean farming in maharashtra, soybean agriculture in marathi, soybean crop information in marathi